Qesja e plehrave që ju e hidhni në kosh, apo edhe telefoni juaj i vjetër, mund të përfundojë në anën tjetër të botës. Çdo vit, Europa eksporton miliona tonë mbeturina në vendet në zhvillim, me ndikime potencialisht negative në mjedisin lokal. Në këtë biznes shumë fitimprurës, vlerësohet se një e treta e dërgesave janë të paligjshme dhe organizatat kriminale po bëjnë miliarda. Prandaj, Bashkimi Europian ka vendosur të kufizojë eksportet e mbetjeve dhe të inkurajojë riciklimin në të gjithë Europën.

Një rast alarmues i trafikut të paligjshëm të mbetjeve shtëpiake mbahet mend si afera “Mbetjet italiane”. Faktet datojnë në vitin 2020. Gati 300 kontejnerë të mbushur me mbeturina mbërritën në portin e Sousse, në Tunizi. Shoqëria civile luajti një rol vendimtar në marrjen e kthimit të pjesës më të madhe të mbetjeve në Itali dhe një sërë dënimesh gjyqësore në të dy brigjet e Mesdheut.

Shumë zona gri mbeten në lidhje me këtë rast dhe trafikimi i paligjshëm i mbetjeve vazhdon ende. Këtë vit, doganat italiane sekuestruan edhe 82 tonë mbeturina gjatë rrugës për në Tunizi. Menaxhimi i mbetjeve është një çështje e mprehtë në Tunizi. Vendi ka nisur një plan të madh modernizimi, por në praktikë mbetjet shpesh groposen të pazgjedhura në deponi të mëdha. Disa janë të kontrolluara, të tjera janë të paligjshme.

Ku shkojnë mbeturinat e BE-së?

Rritja ekonomike dhe globalizimi kanë çuar në rritjen e transportit ndërkufitar të mbetjeve. BE-ja gjeneron mbetje të konsiderueshme, shumica e të cilave dërgohen ndërmjet shteteve anëtare, por një pjesë e madhe ende eksportohet.

·        3 milion ton mbetje të BE-së

u dërguan midis shteteve anëtare në vitin 2023.

·        1 milion ton mbeturina shtesë

u eksportuan në vendet jashtë BE-së atë vit, që arrin në afro 80 kg për person.

·        Rreth 60% e të gjithë eksporteve të mbetjeve

u dërguan në vetëm tre vende.

·        Turqia ishte destinacioni kryesor

duke marrë rreth 38% të mbetjeve të eksportuara të BE-së, e ndjekur nga India (17%) dhe Egjipti (5%).

·        Deri në një të tretën e të gjitha dërgesave të mbeturinave

besohet se është i paligjshëm.

Një rregullore e re evropiane sapo ka hyrë në fuqi. Vendet që nuk janë anëtare të OECD, si Tunizia, do të duhet të dëshmojnë se kanë kapacitetin për të trajtuar mbetjet në mënyrë të qëndrueshme për t’i marrë ato. Do të ndalohet eksporti i mbetjeve plastike jashtë BE-së. Rregullorja përfshin gjithashtu mjete të reja për të luftuar këto eko-mafia.

Këto mjete të reja do të vendosen në portet si Genova në Itali, një nga qendrat kryesore të transportit në Mesdhe. Doganierët këtu janë në ballë të luftës kundër trafikut të paligjshëm të mbetjeve Më shumë se një milion kontejnerë kalojnë çdo vit nëpër këto doke. Një pjesë e këtyre mbetjeve eksportohet me deklarata të rreme doganore. Oficerët na treguan një kontejner plot me gomë të djegur, i cili ishte ndalur para se të nisej për në Tajlandë.

Doganat italiane marrin pjesë në një sistem të ri europian të alarmit të shpejtë, i cili aktivizohet kur identifikojnë ngarkesat e dyshimta. Ato mund të skanohen dhe inspektohen. Një shembull tjetër u gjet në një kontejner që supozohej se transportonte pajisje në Malajzi. Pas ekzaminimit të dekoderave të vjetër të televizorit brenda doganierëve u zbulua se në fakt ishin mbetje elektronike.

Luigi Garruto, një hetues në Zyrën kundër Mashtrimit në Europë, OLAF, shpjegoi se një material i tillë mund të “përfundojë në deponi ilegale aty-këtu, me një ndikim të lartë në mjedisin në Malaisia, sigurisht, vetëm për të mbledhur disa gramë të çmuar. Materiale “. Bashkimi Europian ka forcuar gjithashtu ligjin për krimin mjedisor, me dënime më të ashpra dhe një listë të zgjeruar të veprave. OLAF, luan një rol kyç në koordinimin e hetimeve.

Mbetjet mund të trajtohen si një burim i çmuar. Rregullat e reja inkurajojnë transferimin dhe rikuperimin e mbetjeve brenda BE-së, siç zbuluam në një fabrikë riciklimi në Escaupont, Franca veriore, që i përket Derichebourg Environnement. Ky objekt i ri riciklon kabllot e vjetra elektronike. Ajo ka një kapacitet prej 20,000 tonësh në vit, e barabartë me dy Kullat Eifel.

Bakri u rendit nga BE si një material kritik për të nxitur elektrifikimin e industrisë dhe prodhimit ekonomik. Grupi mori fonde nga plani francez i rimëkëmbjes për të zhvendosur këtë aktivitet. Ekonomia rrethore është një prioritet i Marrëveshjes së Gjelbër. Por më pak se 12% e materialeve të konsumuara sot në BE vijnë nga riciklimi.